Urok codzienności. Psychologia emocjonalnego przepływu

autor: Agnieszka Nawara , źródło: Plasterek.pl
brak oceny

Urok codzienności. Psychologia emocjonalnego przepływu

Autor: Mihaly Csikszentmihalyi

Któż z nas nie pamięta chwil, w których świat przestaje istnieć? Chwil zatracenia i całkowitego zatopienia gdy jeździliśmy na łyżwach, czytaliśmy książkę, braliśmy udział w dyskusji, układaliśmy scrabble... Nic się wówczas nie liczy, czas nie istnieje, przestrzeń nie istnieje, pochłania nas tylko!

Czym jest to niezwykłe odczucie? Czy to brak kontroli? Czy to pasja? Doświadczenie mistyczne? A może jeszcze coś innego? Czy zastanawiałeś się czym jest owo zanurzenie w działaniu? Czy można zrobić coś, by uczestniczyć w tym częściej?

Na te i wiele innych pytań odpowiada Mihaly Csikszentmihalyi w swej książce Urok codzienności. Psychologia emocjonalnego przepływu. Ten amerykański psycholog przez całe życie zajmuje się problemem szczęścia. Nie jest ono stanem stałym tylko staje się udziałem człowieka. Jedni czują je częściej, inni bardzo rzadko. Csikszentmihalyi przygląda się jednym i drugim, bada co i w jaki sposób robią, że osiągają takie a nie inne efekty. Zauważa, że poczucie szczęścia pojawia się podczas wykonywania określonych czynności, a im częściej się ono pojawia, tym bardziej udane życie wiodą ludzie, którzy go doświadczają.

Badając składniki tych doświadczeń, które nazwał przepływem (flow experience) wyodrębnił pewne stałe części składowe. W tych chwilach świadomość człowieka cała przepełniona jest doświadczeniem, cele są jasno sformułowane i wymagają ściśle określonych zachowań. Charakterystyczna dla przepływu jest również natychmiastowa informacja zwrotna, człowiek jest świadom, że czynność, jakiej się oddaje wykonuje najlepiej jak potrafi. Zauważył, iż uczucie to pojawia się w tych sytuacjach, w których umiejętności są w pełni wykorzystywane podczas przezwyciężania trudności lub podejmowaniu ambitnych wyzwań. Istotna jest również siła tego odczucia, która mocno kontrastuje ze stanami, jakie wywołuje większość czynności codziennych nie wymagających często ani dużych wymagań, ani nieprzeciętnych umiejętności. Znamienne, że umieścił je pomiędzy pobudzeniem a opanowaniem, lecz nie jest żadnym z nich.

W Uroku codzienności wiele miejsca poświęcono rozważaniom na temat sensu życia. Zdaniem Csikszentmihalyiego sens i jakość nadaje mu stawianie przed sobą jasno sprecyzowanych celów i zachowywanie równowagi między umiejętnościami a wymaganiami przy zapewnieniu sobie informacji zwrotnej. Cele te powinny wynikać z hierarchii wartości człowieka i uwzględniać potencjał umysłowy, jakim dysponuje. Dzięki takiemu spojrzeniu w życiu pojawia się miejsce na spełnianie marzeń. Realizacja najskrytszych pragnień niesie zaś ze sobą satysfakcję, poczucie spełnienia i szczęścia.

Książkę Csikszentmihalyiego można czytać jak poradnik, lecz zawiedzie się każdy, kto będzie w niej szukał łatwych i szybkich rozwiązań. Autor podkreśla, że prawdziwego szczęścia nie da się osiągnąć w taki sposób, gdyż trwałe efekty przynosi tylko systematyczna praca nad sobą, ciągłe dążenie do rozszerzenia własnych granic, analitycznego spojrzenia na siebie i swoje życiowe cele. Nie pozostawia jednak czytelnika w tych poszukiwaniach bez opieki, stawia pewne drogowskazy, z których najważniejszym jest ćwiczenie swojej uwagi i koncentracji. Mapa, którą tworzy pozwala nie tylko na częstsze osiąganie przepływu, lecz także na odkrycie, jak interesujące i satysfakcjonujące mogą być rutynowe czynności powtarzane co dnia niemal mechanicznie, traktowane jako nudna konieczność. Taka forma rozbudzania w sobie osobowości autotelicznej i takiego samego spojrzenia na zadania, jakie stoją przed nami niesie ze sobą wspaniałą możliwość - zaczniesz robić wiele rzeczy dla nich samych. Satysfakcją z pracy nie będzie wynagrodzenie, ale fakt, że wykonujesz ją najlepiej jak potrafisz i jesteś w tym świetny. Wykonując rutynowe zadania ze świadomością, że są stałym składnikiem twojego doświadczenia i przybliżają cię do osiągania celów poczujesz przepływ, bez którego nie będziesz chciał już funkcjonować.

Książka może również stanowić inspirację do działania i ciągłej weryfikacji życiowych dążeń. Założenia Uroku codzienności pozwalają rzucić się w nurt życia i swobodnie pływać w jego głębiach bez obaw i lęku. Przybliża do pełnego zrozumienia zasad współżycia społecznego, brania odpowiedzialności za świat, którego częścią jesteśmy bez zbędnego patosu i nadęcia, z poczuciem sensu. Ułatwia wybory i pozostawanie przy tym, co najistotniejsze. Dążenie do przepływu nie jest pragnieniem niedojrzałego dziecka, to świadoma potrzeba wzniesienia się na wyżyny człowieczeństwa, jego esencja.

Robert Hargrove powiedział, że możliwe jest tylko to, co jest możliwe dla ciebie. Csikszentmihalyi pokazuje, w jaki sposób uwierzyć, że nasze możliwości są nieograniczone, trzeba tylko wykonać pierwszy krok - uwierzyć w to, dać sobie prawo do spełniania marzeń. Dlatego polecam książkę nie tylko wszystkim tym, którzy poszukują szczęścia, ale przede wszystkim tym, którzy nie wierzą, że może ono stać się ich udziałem.

Agnieszka Nawara - nauczyciel, coach, trener. Pracuje z uczniami, ich rodzicami i dorosłymi, którzy potrzebują zmian i nowych rozwiązań. Działa w inicjatywie wspierającej rozwój coachingu - MyCoache. W ramach comiesięcznych coachowisk współorganizuje i prowadzi warsztaty poświęcone rozwojowi osobistemu oraz coachingowi. W coachingu najważniejsze dla Agnieszki jest inspirowanie do działania, skupienie się na rozwiązaniu problemów, a nie na poszukiwaniu ich przyczyn. „Prowadzenie coachingu - jak zauważyła Julie Starr - sprowadza się do umożliwiania ludziom dokonywania zmian dzięki uczeniu się. Chodzi w nim o to, aby ludzie intensywniej istnieli, więcej robili i osiągali, a przede wszystkim - aby więcej z siebie dawali."